Ostatnia aktualizacja: 03.06.2019, Dr Miguel B. Royo Salvador, Katalog nr. 10389. Neurochirurg i Neurolog.

Dolna część kręgosłupa składa się z 5 zrośniętych ze sobą kręgów na poziomie kości krzyżowej i kolejnych 3 do 5 zrośniętych ze sobą kręgów na poziomie kości ogonowej. Między kością krzyżową i ogonową, z których każda zachowuje się jak niezależny kompleks kostny, znajduje się staw krzyżowo-ogonowy. Może on ulec złamaniu i przemieszczeniu, głównie z powodu działania urazowego.

Zwichnięcie kości ogonowej może nastąpić tylko wtedy, gdy zostanie ona poddana działaniu dużej siły, np. w wyniku upadku lub silnego uderzenia w pośladki, porodu ze znaczną dysproporcją między wielkością dziecka a miednicą matki itp.

Głównym objawem, jakie może powodować zwichnięcie krzyżowo-ogonowe, jest ból w okolicy kości krzyżowej, czyli kokcygodynia. Do więzadeł kości ogonowej przyczepionych jest wiele włókien nerwowych, ich naderwanie może być bardzo bolesne. Kiedy dochodzi do takiego momentu, wywołany ból może spowodować znaczny stan zapalny w okolicy.

Diagnoza jest zwykle kliniczna, oparta na charakterystycznym bólu i historii klinicznej typowych sytuacji, które powodują zwichnięcie.

Jest to zwichnięcie, które najrzadziej diagnozuje się za pomocą badań uzupełniających, ponieważ zdjęcie rentgenowskie (RTG) i Jądrowy Rezonans Magnetyczny (NMR) całego kręgosłupa lub okolicy lędźwiowo-krzyżowej, które wykonuje się dla innych obrazów diagnostycznych lub podejrzeń, nie pozwalają na uwidocznienie kości guzicznej od strony kręgu S2 w dół. Nawet jeżeli obejmują one całą kość ogonową, może być trudno, na tym poziomie, wykryć rozdzielenie za pomocą obrazu radiologicznego i konieczne jest wykonanie Tomografii Komputerowej (CT) lub Rezonansu Magnetycznego (RM).

Główne ryzyko zwichnięcia kości krzyżowo-ogonowej polega na tym, że gojenie się urazu zajmuje dużo czasu, a gdy ból, który temu towarzyszy, utrzymuje się, może bardzo ograniczyć jakość życia pacjenta.

-Według Filum System®:

W przypadkach zwichnięcia kości krzyżowo-ogonowej oraz w niektórych, znacznie rzadszych złamaniach okolicy, w naszym Instytucie obserwujemy, że u większość pacjentów powiązane jest z z Syndromem Nerwowo-Czaszkowo-Kręgowym (S.NCV). W tym przypadku definiuje się je jako nabyte w wyniku urazu, ponieważ przyczynia się do anormalnego napięcia więzadła Filum Terminale, które nie jest wrodzone. Złamanie/przemieszczenie się kości ogonowej w zgięciu, wytwarza mechanizm napinający, który rozciąga koniec Filum Terminale przymocowany w miejscu, odpowiadającym pierwszemu/drugiemu kręgowi kości ogonowej.

S.NCV i jego obraz kliniczny mogą zatem powodować powikłanie obrazu zwichnięcia, dodatkowo wpływając na pogorszenie jakości życia pacjentów. Objawy w tych przypadkach, to nie tylko charakterystyczny ból i stan zapalny zlokalizowany w okolicy krzyżowo-ogonowej, ale mogą także dotyczyć pozostałej części kręgosłupa i ośrodkowego układu nerwowego, jak to ma miejsce w Chorobie Filum.

• Przy zwichnięciach kości krzyżowo-ogonowej, wskazane jest zazwyczaj leczenie zachowawcze: zaleca się unikania obciążania kości ogonowej, unikania lub ograniczanie siedzenia, stosowanie poduszek lub innych przedmiotów zmniejszających obciążenie podczas siedzenia. Ponadto podaje się leki przeciwbólowe i przeciwzapalne, wskazana jest fizjoterapia/rehabilitacja posturalna, lub manewry osteopatyczne na poziome kości ogonowej.

• W najcięższych przypadkach, gdy ból nie zmniejsza się i ogranicza normalną aktywność pacjenta, leczenie może mieć charakter chirurgiczny, polegający na Neurolizie zajętych nerwów okolicy lub nawet usunięciu samej kości ogonowej.

Według metody Filum System®:

W przypadku zwichnięcia lub złamania kości krzyżowej, kości guzicznej lub krzyżowo-guzicznej powiązanej z Syndromem Nerwowo-Czaszkowo-Kręgowym, więzadło Filum Terminale, które łączy kręgi na tym poziomie, jest nadmiernie napięte i wywiera nieprawidłową siłę napinającą na rdzeń kręgowy, a w konsekwencji na cały ośrodkowy układu nerwowy. W naszym Instytucie, po latach obserwacji klinicznych danych przypadków, proponujemy leczenie operacyjne metodą sanitarną Filum System®, która obejmuje zabieg chirurgiczny Filum Terminale, z wykorzystaniem minimalnie inwazyjnej i ekskluzywnej techniki.

1. Hamoud K, Abbas J (2015) ‘Fracture dislocation of the sacro-coccygeal joint in a 12 year-old boy. A case report and literature review.’, Orthopaedics & Traumatology, Surgery & Research, 101(7), pp. 871-873
2. M. B. Royo-Salvador (2014), “Filum System^® Bibliography” (PDF).
3. M. B. Royo-Salvador (2014), “Filum System^® Guía Breve”.
4. Stuart RM, Song SJ. (2004) “Unilateral lumbosacral facet joint dislocation without associated fracture.”, Australasian Radiology, 42(2), pp. 224-229.